Η Δανία έχει ακολουθήσει το δρόμο ενός προηγµένου μοντέλου κοινωνικού διαλόγου και συναίνεσης. Αυτό αποκαλείται ως το Κοινωνικό Κράτος της Δανίας ή µε μια άλλη φράση που συχνά χρησιμοποιείται ως « Το Δανικό Μοντέλο». Παρότι πρόκειται για ένα άκρως πολιτικό θέμα όλα ξεκίνησαν στη σφαίρα της ποίησης.
Ο Δανός , συγγραφέας και πολιτικός N.S.F. Grundtvig (1783-1872) έγραψε σε ένα τραγούδι για τη Δανία, ότι η χώρα θα έχει προοδεύσει αρκετά όταν «πολλοί λίγοι θα έχουν πάρα πολλά και ακόμη λιγότεροι πολύ λίγα».
Αυτή είναι ακριβώς η συνταγή του Δανικού κοινωνικού κράτους. Με την φορολογία ως εργαλείο, επιτυγχάνεται μια εξίσωση του εισοδήματος ώστε όλοι να διαθέτουν το υλιστικό εκείνο πλαίσιο για να διάγουν έναν αξιοπρεπή βίο.
Στο μοντέλο αυτό το 33% των φόρων επιστρέφεται στους πολίτες ως μεταβιβαστικές πληρωμές, και ο δημόσιος τομέας περιλαμβάνει το 30% του συνόλου των εργαζομένων στη χώρα.
Σε καμία περίπτωση πάραυτα δεν εμφανίζεται οποιαδήποτε διάθεση αντίδρασης στο σύστημα ή προσπάθεια φοροδιαφυγής, παρότι το 2005 η φορολογική επιβάρυνση έφτασε κατά μέσο όρο το 50,1%, μια από τις μεγαλύτερες στον κόσμο.
Οι πολίτες διαπιστώνουν ότι µε τη μεταβίβαση εισοδήματος απολαμβάνουν δωρεάν, καθολικές και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στην παιδεία στην υγεία και στην περίθαλψη ενώ διαρκώς ενισχύεται η κατανάλωση και η κίνηση των επιχειρήσεων.
Έτσι κάθε ιδεολογική αντιπαράθεση για το αν ο δημόσιος τομέας θα πρέπει να είναι μικρότερος ή μεγαλύτερος από τον ιδιωτικό ή για το αν η φορολογία πρέπει να μειωθεί έχει εκλείψει.
Πρόκειται για κάτι τυχαίο ή για κάτι μαγικό;
Τίποτα από τα δύο. Η επιτυχία βασίζεται σε μια λέξη και ότι αυτή συμβολίζει.
ΕΥΕΛΙΣΦΑΛΕΙΑ (flexicurity).
Όταν η διεθνής και ειδικότερα η Ευρωπαϊκή κοινότητα μιλά για το Δανικό Μοντέλο, εννοούν κατά κύριο λόγο την αγορά εργασίας της Δανίας.
Οι επιχειρήσεις της Δανίας είναι οι πιο παραγωγικές στην Ευρώπη και κανένας περιορισμός δεν τις εμποδίζει να λειτουργούν 24 ώρες την ημέρα και 365 μέρες το χρόνο εάν το επιθυμούν.
Την ίδια στιγμή οι Δανοί εργαζόμενοι απολαμβάνουν καλούς μισθούς και κοινωνικά προνόμια και είναι από τους πιο οργανωμένους παγκοσμίως φθάνοντας το ποσοστό συμμετοχής τους στα συνδικάτα στο 85%(στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό μετά βίας ξεπερνα το 30%).
Η ανάπτυξη ενός ειδικά διαμορφωμένου εργατικού δικαίου ώστε να διασφαλίζονται ισχυρές συλλογικές συμβάσεις µε πολυετή διάρκεια και να µην χάνονται εργάσιμες μέρες λόγω συγκρούσεων και απεργιών και ο αυστηρός έλεγχος του κράτους για την εφαρμογή του, έχει οδηγήσει σε μια στάση πειθαρχίας και εμπιστοσύνης ανάμεσα στους παράγοντες της αγοράς εργασίας οι οποίοι διαπραγματεύονται και συμφωνούν χωρίς την παρέμβαση του κράτους.
Κρίσιμο στοιχείο σε αυτό το μοντέλο είναι το ότι αφενός η Δανική εργοδοσία μπορεί να απολύει και να προσλαμβάνει µε ελάχιστες διαδικασίες και χωρίς κόστος, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να προσαρμόζονται στις αλλαγές των αγορών χωρίς απώλειες, και αφετέρου οι απολυμένοι εργαζόμενοι δεν ζημιώνονται σημαντικά, αφού η πολιτεία τους παρέχει άμεσα επιδόματα που λίγο διαφέρουν από τις πρότερες αποδοχές τους, ενώ το κράτος της Δανίας επενδύει σημαντικά στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση τους κατά τη διάρκεια της ανεργίας βοηθώντας ταυτόχρονα και τους εργαζόμενους εμπλουτίζοντας τα προσόντα τους, και τις εταιρείες που αναζητούν εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό σε νέες εφαρμογές και τεχνολογίες.
Επίσης αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό απασχόλησης για τις γυναίκες που είναι εξαιρετικά υψηλό, το υψηλότερο στον κόσμο, 73,1% το 2005, µε αυτό των ανδρών στο 79,4. Με την μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών να εργάζονται σε δουλειές πλήρους απασχόλησης, η αγορά εργασίας εμπλουτίζεται διαρκώς µε ιδέες και ταλέντο που διαφορετικά θα καταναλωνόταν στο νοικοκυριό και στο νανούρισμα.(Δεν θα ελεγα οτι ειναι καλο να νανουριζει καποιος αλλος το μωρο απο την ιδια την μητερα του)
Η μαζική απασχόληση των γυναικών έγινε εφικτή µέσω της ισότητας των φύλων και ενός δημοσίου συστήματος παιδικής φροντίδας το οποίο επιτρέπει και στους δύο γονείς να έχουν εργασίες πλήρους απασχόλησης, χωρίς να ανησυχούν διαρκώς για την φροντίδα των παιδιών.
Τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι εργοδότες συμφωνούν στην επιτυχία του Δανικού μοντέλου µε το συνδυασμό της ευελιξίας και της ασφάλειας.
«Πάντα υπάρχει χώρος για βελτιώσεις» λέει ο πρόεδρος της Ένωσης των Δανικών Συνδικάτων Hans Jensen. «Ο τρόπος µε τον οποίο αυτές οι αρχές έχουν δοκιμαστεί για αρκετά χρόνια παρήγαγε µόνο μικρά και ασήμαντα εμπόδια για την συνεργασία. Και για όσο η πολιτεία αποδέχεται τους όρους για ασφάλεια στην αγορά εργασίας, εμείς θα αποδεχόμαστε το κομμάτι της ευελιξίας».
Υ.Γ. Μερικοί από τους δείκτες για την οικονομία της Δανίας αναφέρουν τα έξής :
Το έτος (2008) η ανεργία στη Δανία κυμάνθηκε κάτω από το 3% µε αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος για κρίση στην αγορά εργασίας λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού!!!
Ο πληθωρισμός κυμάνθηκε κάτω από 2%.
Τα εισοδήματα των εργαζομένων αυξήθηκαν για ακόμα μια φορά, όπως συμβαίνει για πολλά χρόνια, σε πραγματικές τιμές περισσότερο από 3%. Αντίστοιχα στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οι πραγματικές αυξήσεις – αποπλυθωρισμένες – είναι από αρνητικές έως μηδενικές. (Δεν υπολογίζονται τα τελευταία μέτρα) .
Εάν το κατώτατο εισόδημα το οποίο στην Δανία θεωρείται ως το όριο της φτώχιας εφαρμοζόταν στην Ελλάδα, τότε κάτω από το όριο της φτώχιας της Δανίας ζει σήμερα το 67%!!! των Ελλήνων. Αντίστοιχα, εάν το κατώτερο εισόδημα που θεωρείται το όριο της φτώχιας στην Ελλάδα εφαρμοζόταν στην Δανία, τότε η Δανία δεν θα είχε κανένα φτωχό!!! Σημειωτέον ότι σύμφωνα µε τις έρευνες της ΕΕ οι τιμές των προϊόντων είναι περίπου ίσες στις δύο χώρες, µε αρκετά μάλιστα προϊόντα ποιο ακριβά στην Ελλάδα. Εξαίρεση αποτελεί η αγορά και ενοικίαση κατοικίας. Συνυπολογίζοντας μάλιστα τις κοινωνικές παροχές ανάμεσα στα δύο κράτη τα δάκρυα στα µάτια μας και η οργή είναι αναπόφευκτα.(Δεν υπολογίζονται τα τελευταία μέτρα)
Μια πρόχειρη εκτίμηση των λόγων στους οποίους οφείλονται αυτές οι διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες περιλαμβάνει την πολιτική βούληση και την αποτελεσματικότητα των κυβερνήσεων, την λειτουργία και αποτελεσματικότητα του κράτους, και την οργάνωση, τη γνώση, την προσαρμογή και την αποτελεσματικότητα της δράσης των συνδικάτων στις σύγχρονες απαιτήσεις.
Υ.Γ. Και κάποιοι ονειρεύοταν το Ιρλανδικό μοντέλο… αλλά ευτυχώς κατέρρευσαν σαν αυτό προτού το εφαρμόσουν.
Ομιλία από τον Πρέσβη της Δανίας Tom Nοrring
Εξοχότατοι, Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Θα ήθελα να ευχαριστήσω το Ινστιτούτο Διπλωματίας και Παγκόσμιων Εξελίξεων για την πρόσκλησή του να μιλήσω εδώ απόψε – για, πραγματικά ένα πολύ σημαντικό και σχετικό θέμα. Θα προσπαθήσω, εν συντομία, να σας δώσω μερικά στοιχεία και προοπτικές για το δανέζικο μοντέλο ευελιξίας με ασφάλεια το οποίο έχει συζητηθεί – επίσης, επιτρέψατε μου να πω, ότι αποτελεί πόλο θαυμασμού πολλών ευρωπαϊκών χώρων τα τελευταία δύο χρόνια. Ένα μοντέλο που έχει γίνει επίσης μέρος της συζήτησης της ΕΕ σχετικά με το πώς θα επιτευχθεί η αειφόρος ανάπτυξη, η ευημερία και η απασχόληση – στο πλαίσιο της λεγόμενης στρατηγικής της Λισσαβώνας.
Δεν είναι μυστικό ότι στη Δανία βλέπουμε την ευελιξία με ασφάλεια ως μια σημαντική απάντηση στις προκλήσεις που θέτει η παγκοσμιοποίηση. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες ανάγκες και στις απαιτήσεις που προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση. Οι εργαζόμενοι επιτυγχάνουν υψηλό βαθμό κοινωνικής ασφάλισης και την εγγύηση του εισοδήματος τους. Η ευελιξία με ασφάλεια ενισχύει επίσης την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, προάγει την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, προβλέπει στη Δανέζικη κοινωνία.
Έχοντας αυτό κατά νου, πρόκειται να μιλήσω για την εμπειρία που έχει αποκτηθεί σε σχέση με το μοντέλο της ευελιξίας με ασφάλεια στη Δανία.
Ωστόσο, θα ήθελα να πούμε ξεκάθαρα ότι:
Το λεγόμενο Δανέζικο μοντέλο ευελιξίας με ασφάλεια δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί παγκοσμίως. Η ευελιξία με ασφάλεια δεν είναι ένα «one-size-fits-all» μοντέλο – δεν εφαρμόζεται το ίδιο για ολόκληρο τον κόσμο ή ακόμη και στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη της ΕΕ διαφέρουν, και ο Δανέζικος τρόπος δεν μπορεί απλά να εξαχθεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το μοντέλο πρέπει να είναι τόσο ευέλικτο ώστε κάθε χώρα μπορεί να βρει τον τρόπο να γίνει πιο ανταγωνιστική, με συνέπεια την αύξηση της απασχόλησης.
Αυτό έχει επίσης υλοποιηθεί κατά τη συζήτηση της “ευελιξίας με ασφάλεια» στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ολοκληρωτική (Πάνω προς τα κάτω) ρύθμιση πρέπει να αποφεύγεται.
Το Δανέζικο μοντέλο ευελιξίας με ασφάλεια μπορεί, ωστόσο, να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για το πώς μια χώρα θα μπορούσε να οργανώσει την αγορά εργασίας της και να ανταποκρίνεται στις παγκόσμιες προκλήσεις. Επιπλέον, το Δανέζικο μοντέλο με κάποιο τρόπο έχει ως στόχο να συμφιλιώσει δυο φαινομενικά ασυμβίβαστους μεταξύ τους παράγοντες: Από τη μια πλευρά, την υψηλή κινητικότητα στην αγορά εργασίας, κι από την άλλη τη διατήρηση του εισοδήματος και της ασφάλειας στην εργασία.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχει ευρεία υποστήριξη του μοντέλου στη Δανία, οι Δανοί δεν είχαν γεννηθεί σε ένα σύστημα ευελιξίας και ασφάλειας. Χρειάστηκαν χρόνια για να αναπτυχθεί το μοντέλο. Έτσι το μοντέλο έχει πολλούς ιδρυτές – και ακόμη περισσότερους υποστηριχτές πατρότητας.
Κατά την ανάπτυξη ενός μοντέλου στην αγορά εργασίας, όπως η ευελιξία με ασφάλεια, είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνουν σεβαστές οι ανησυχίες που εκφράστηκαν από τα συνδικάτα, τους εργοδότες και άλλους. Ορισμένοι από αυτούς φοβούνται ότι η ευελιξία με ασφάλεια δεν θα αποτελέσει ένα «ξεκάθαρο σκηνικό» . Άλλοι φοβούνται ότι θα κοστίσει πάρα πολύ. Λοιπόν, η άποψη της Δανέζικης κυβέρνησης ήταν ότι θα κόστιζε πάρα πολύ το να μην εισάγουν το σύστημα αυτό. Χωρίς την ευελιξία με ασφάλεια η Δανέζικη οικονομία δεν θα ήταν τόσο ισχυρή όσο είναι σήμερα.
Τι κάνει λοιπόν το Δανέζικο μοντέλο ευελιξίας με ασφάλεια στην πραγματικότητα;
Εν συντομία το μοντέλο έχει τρεις βασικές συνιστώσες – ή κατά τη γνώμη μου τρεις μεγάλους άξονες:
Ο πρώτος πυλώνας είναι μια φιλελεύθερη αγορά εργασίας στην οποία είναι εύκολο να προσλαμβάνονται και να απολύονται άτομα. Βασικά, η Δανέζικη αγορά εργασίας ρυθμίζεται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας μεσολαβώντας σε αυτήν σημαντικοί παράγοντές της όπως η Συνομοσπονδία της Οργάνωσης των Εργοδοτών και η Δανέζικη Συνομοσπονδία Συνδικαλιστικών Οργανώσεων. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες της αγοράς και στις νέες τεχνολογίες. Δανοί εργοδότες δεν διστάζουν να προσλαμβάνουν νέους εργαζόμενους, αλλά και να απολύουν, όταν είναι αναγκαίο. Την ίδια στιγμή, οι Δανοί εργαζόμενοι συμμετέχουν με μεγάλη διαφάνεια και έντονη κινητικότητα σε αυτή την κοινή πρακτική.
Ο δεύτερος πυλώνας είναι η κοινωνική ασφάλιση που αποτελεί ένα δίχτυ ασφάλειας παρέχοντας ουσιαστικά δημόσια οφέλη. Οι περισσότεροι Δανοί έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν κοινωνικές παροχές εάν τυχόν χάσουν τη δουλειά τους. Ή για να το πούμε πιο ξεκάθαρα: Η εγγύηση του εισοδήματος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του μοντέλου.
Ο τρίτος πυλώνας στοχεύει στην ενεργή πολιτική της αγοράς εργασίας, η οποία εξασφαλίζει ότι στους εργαζόμενους παρέχεται υποστήριξη για την αναζήτηση εργασίας, την επαγγελματική κατάρτιση ή επανεκπαίδευση σε περίπτωση που μείνουν άνεργοι ή είναι προσωρινά εκτός της αγοράς εργασίας.
Αναγνωρίζεται γενικά, ότι η ευελιξία με ασφάλεια η Δανία έχει δώσει πολλά πλεονεκτήματα στον διεθνή ανταγωνισμό:
Πρώτα απ ‘όλα, διότι έχει οδηγήσει σε ένα πολύ ευέλικτο και κινητικό εργατικό δυναμικό στη Δανία. Εκτιμάται ότι περίπου το ένα πέμπτο του εργατικού πληθυσμού αλλάζει απασχόληση κάθε χρόνο. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα: Έχουμε ανθρώπους που μετακινούνται από ορισμένους τομείς – κυρίως της βιομηχανίας – όπου οι δανέζικες επιχειρήσεις δεν είναι πλέον αρκετά ανταγωνιστικές – προς υπηρεσίες και τομείς όπου απολαμβάνουμε ακόμη συγκριτικά πλεονεκτήματα. Οι εργαζόμενοι δεν φοβούνται να το πράξουν, για τον απλούστατο λόγο ότι οι γενναιόδωρες παροχές του δημοσίου διασφαλίζουν ότι η ανεργία δεν θα σημάνει οικονομική καταστροφή για αυτούς. Για να το θέσω με άλλο τρόπο – οι Δανοί εργαζόμενοι δεν διαπραγματεύονται την ασφάλεια της απασχόλησης τους γιατί υπάρχει περιορισμένου χρόνου εγγύηση από το κράτος. Όταν οι αποδοχές τους είναι σχετικά χαμηλές και κοντά στα επιδόματα ανεργίας που παρέχει το κράτος, παραμένουν άνεργοι.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Δανοί εργαζόμενοι φαίνεται να προτιμούν την εξασφάλιση του εισοδήματος και όχι την ασφάλεια της απασχόλησης. Επιπλέον, η ενεργή πολιτική στην αγορά εργασίας σημαίνει ότι οι πολίτες είναι σε θέση να βρουν γρήγορα νέα θέση εργασίας – και ίσως ακόμη και μια καλύτερη δουλειά από αυτή που είχαν πριν.
Για τους εργοδότες, οι ευέλικτοι κανόνες απασχόλησης σημαίνει ότι μπορούν να προσλαμβάνουν και να απολύουν ανθρώπους σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό δίνει στις εταιρείες ένα πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους σε άλλες χώρες. Κατά συνέπεια, είναι σε ισχυρή θέση στον παγκόσμιο ανταγωνισμό – ακόμη και σε σχετικά δύσκολες περιόδους.
Με λίγα λόγια – την ευελιξία με ασφάλεια παρέχει δύο πράγματα που συχνά φαίνεται να είναι αντίθετα:
– Οι εργαζόμενοι παίρνουν τις απαραίτητη εργασιακή ασφάλεια ενώ οι εργοδότες την ελευθερία δράσης και την αναγκαία κινητικότητα.
Πολλοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι το δανέζικο μοντέλο είναι πολύ ακριβό. Και με κάθε ειλικρίνεια έχουμε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα φόρου στον κόσμο.
Ωστόσο, θα έλεγα ότι κατά την έννοια αυτή είναι πάρα πολύ ακριβό:
Όντως- Ομολογώ ότι οι κοινωνικές παροχές της Δανίας είναι σημαντικές και κατά συνέπεια δαπανηρές (κάτι που οδηγεί σε υψηλότερους φόρους). Αλλά την ίδια στιγμή το ποσοστό ανεργίας στη Δανία είναι πολύ χαμηλό: στην παρούσα κατάσταση. Παρά την οικονομική κρίση παραμένει κάτω από 5 τοις εκατό. – Και μόλις πριν από ένα χρόνο είχαμε σχεδόν πλήρη απασχόληση στη Δανία με μόνο 1,6 τοις εκατό ανέργους (Ο μέσος όρος της ΕΕ είναι πολύ μεγαλύτερος – και το ποσοστό είναι ακόμη υψηλότερο στην Ελλάδα.). Έτσι, ναι, προσπαθούμε να βοηθήσουμε τους ανέργους συμπολίτες μας – αλλά το κόστος μειώνεται σημαντικά απλά λόγω του γεγονότος ότι υπάρχουν πολύ λίγοι που χρειάζονται υποστήριξη.
Θα ήθελα επίσης να αναφέρω ότι το χαμηλό ποσοστό ανεργίας συμβάλλει πάρα πολύ στην διατήρηση του πληθωρισμού σε χαμηλά επίπεδα (κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ).
Με άλλα λόγια: η ευελιξία με ασφάλεια είναι σκόπιμη από οικονομική άποψη
Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του δανέζικου μοντέλου ευελιξίας με ασφάλεια είναι – όπως έχω ήδη αναφέρει – ότι βασίζεται σε συλλογικές διαπραγματεύσεις ή σε διαπραγματεύσεις μεταξύ μεμονωμένων εργοδοτών και των εργαζομένων – συχνά μέσω των οργανώσεων των εργοδοτών και των συνδικάτων. Ζητήματα που αντιμετωπίζονται μέσω της νομοθεσίας σε πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, στη Δανία εξετάζονται μεταξύ των άμεσα εμπλεκόμενων μερών. Για παράδειγμα, οι οργανώσεις των εργοδοτών και των συνδικάτων στη Δανία είναι ελεύθερες να καθορίσουν τα εισοδήματα και τις συνθήκες εργασίας, έτσι δεν χρειάζεται κάποια παρέμβαση από την κυβέρνηση. Αυτά ισχύουν για περισσότερο από εκατό χρόνια στην Δανία.
Οι συλλογικές συμβάσεις μεταξύ των μερών στην αγορά εργασίας έχουν αποδείξει ότι είναι μια αποτελεσματική μέθοδος ρύθμισης που παρέχει πολύ καλή προστασία των εργαζομένων. Τα μέρη συμβάλλουν στην εξεύρεση λύσεων που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες παραγωγής με ευέλικτο τρόπο.
Η γνώμη μας είναι ότι οι συλλογικές συμβάσεις βασίζονται σε ένα πολύ πιο ευέλικτο και ισορροπημένο τρόπο εξασφάλισης της ρύθμισης από τις οδηγίες και την νομοθεσία.
Η ευελιξία με ασφάλεια δεν είναι ένα έτοιμο, πλήρες και τελικό μοντέλο που έχει εισαχθεί στη Δανία μια για πάντα. Η ευελιξία με ασφάλεια είναι ένα κοινωνικό πρότυπο που έχουμε σχηματίσει και προσαρμόζεται σταδιακά, μέσω μεταρρυθμίσεων και μικρών αλλαγών.
Στην πραγματικότητα, τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας στη Δανία. Ο σκοπός αυτών των μεταρρυθμίσεων ήταν να καταστήσει πιο ευέλικτες τις δομές της αγοράς εργασίας και, όπως έχω ήδη πει, έχουμε τώρα πρωτοφανή στα χρονικά χαμηλή διαρθρωτική ανεργία στη Δανία – και ένα ρεκόρ ισχυρής οικονομίας, ως αποτέλεσμα αυτής.
Οι μεταρρυθμίσεις που γίνονται αντικατοπτρίζουν το γεγονός ότι το μοντέλο της ευελιξίας με ασφάλεια είναι ένα δυναμικό μοντέλο που χρειάζεται συνεχή προσαρμογή.
Όλες οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι εξίσου δημοφιλής. Στη Δανία, επίσης, η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις ενίοτε συγκρούεται με την επιθυμία των ανθρώπων που θέλουν ορισμένα πράγματα να μείνουν ίδια για πάντα,
Ωστόσο, σας αναφέρω ένα πρόσφατο πρωτοσέλιδο δανέζικης εφημερίδας: “Ποτέ δεν θα πάς μπροστά ακολουθώντας τα χνάρια κάποιου άλλου’’ Οι μεταρρυθμίσεις είναι απλώς αναπόφευκτες σε μια εποχή όταν η παγκοσμιοποίηση θέτει νέες προκλήσεις όλη την ώρα και σε όλους μας.
Θα ήθελα να ολοκληρώσω λέγοντας ότι αν δεν δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας, ποτέ δεν θα επιτευχθούν οι στόχοι της Λισσαβώνας για την απασχόληση και την ευημερία για όλους τους πολίτες. Ποτέ δεν θα μπορέσουμε να μετατρέψουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση στην πιο ανταγωνιστική οικονομία στον κόσμο. Αυτός είναι ο στόχος για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη Δανία, πιστεύουμε ότι η ευελιξία με ασφάλεια είναι τα μέσα για την επίτευξή του.
Θα ήθελα να επισημάνω ότι η Δανία δεν είχε πάντοτε την ευελιξία με ασφάλεια. Χρειάστηκαν χρόνια για να αναπτυχθεί το μοντέλο, το οποίο – και το τονίζω αυτό και πάλι – δεν μπορεί να αντιγραφεί από άλλες χώρες, όπως ακριβώς είναι.
Και αυτή είναι στην πραγματικότητα η άλλη έννοια που συνάγω από τον τίτλο εφημερίδας, που ανέφερα πριν – εκείνο που είπε: «Ποτέ δεν θα πάς μπροστά ακολουθώντας τα χνάρια κάποιου άλλου’’ – Κάθε χώρα πρέπει να ακολουθήσει τη δική της πορεία, αλλά εμείς μπορεί να μάθουμε ο ένας από τον άλλο – και ελπίζω να μην οδηγηθούμε στα αδιέξοδα που άλλοι έχουν ήδη οδηγηθεί. Αντιθέτως να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου θα μπορούμε να προσφέρουμε μεγαλύτερη κοινωνική ασφάλεια και περισσότερες-καλύτερες θέσεις εργασίας για τους πολίτες μας.
Ελπίζω ότι η παρουσίασή μου εδώ απόψε έδωσε κάποια έμπνευση προς αυτή την κατεύθυνση.
......................................................
The Economist
THE Danish finance minister, Thor Pedersen, was cock-a-hoop as he outlined his economic record and spending plans for 2007: “We'll end up owning the whole world.” Extravagant brags aside, Mr Pedersen had reason to be cheerful. In its five years in power Denmark's centre-right government has presided over a boom. Unemployment, at 4.5%, is at its lowest in over 30 years, inflation is below the euro-area average and growth is faster. The budget surplus hit 3.9% of GDP in 2005.
It is Denmark's exceptional performance on jobs that has attracted most attention. Over the past three years the Danes have shaved the public payroll by almost 1% while boosting private-sector employment by 3.7%. Latest estimates suggest that 34,000 private-sector jobs will be created this year.
The government cannot take all the credit, but many economists fulsomely praise “flexicurity”—a peculiarly Danish blend of a flexible labour market, generous social security and an active labour-market policy with rights and obligations for the unemployed. Workers pay high taxes, but trade job security for a guarantee, should they be laid off, of time-limited but generous unemployment pay that they can live on and a promise that they will get new jobs fast. Hiring and firing can happen from one day to the next, which gives Danish companies a decided competitive edge over rivals in Sweden and Germany. About a fifth of Danish workers lose their job in any given year but most find a new job quickly.
Although flexicurity is much admired abroad, it is not necessarily easy to copy. For one thing, it is based on a century-old habit of dialogue between employers and unions that is not easily exportable to other countries seeking a quick fix. Moreover, despite enviably low unemployment and labour shortages in industries from construction to health care, the Danes are having difficulties nudging the long-term unemployed into work. The post office complains that it cannot recruit new postmen. Newspaper distributors have started importing delivery boys from Poland. One ferry operator's effort to recruit 365 new workers was stymied by an epidemic of seasickness among the unemployed who applied. Even in Denmark, it seems, would-be workers have their limitations.
